Rahim Sarkması Nedir, Nedenleri Nelerdir?

Kadınlarda ilerleyen yaş veya doğum nedeniyle pelvik tabandaki kaslar ve bağlar zayıflayabilir. Bu durum mesane, rektum ve rahim sarkması gibi rahatsızlıkların oluşmasına neden olabilir. Rahim sarkması yaygın bir durumdur. Buna bağlı olarak gelişen semptomlar şiddetlendiğinde etkin bir tedavi planlaması yapılması gerekmektedir.

Rahim sarkması nedir?

Rahim sarkması, rahmin normal konumundan aşağı doğru hareket etmesidir. Rahimi destekleyen dokuların zayıflamasıyla veya gerilmesiyle ortaya çıkabilir. Rahim prolapsu olarak da bilinen bu rahatsızlık kadının fiziksel ve cinsel aktivitesini, yaşam kalitesini etkileyebilir.

Rahim sarkması 4 aşamaya göre sınıflandırılır:

1. Rahim vajinanın üst kısmındadır.
2. Rahim vajinanın açıklığına inmiştir.
3. Rahmin bir kısmı vajinadan görünmektedir.
4. Rahim tamamen vajinadan çıkmıştır.

Rahim sarkması nedenleri nelerdir?

Rahim, pelvisteki diğer organlar ile birlikte leğen kemiğinin altında bir yandan diğer yana bir hamak gibi asılan pelvik taban kasları katmanları tarafından desteklenir. Bu kaslar, bağlar ve diğer pelvik dokular normal desteklerini sağlayamadığında rahim aşağı doğru itilebilir.

Rahim sarkmasına neden olabilecek etkenler şunlardır:

• Vajinal doğum: Çok sayıda ve zorlu normal doğumlar, rahim sarkması için en büyük risk faktörüdür. Bu risk bebeğin iri olması, doğum sırasında itme aşamasının uzun sürmesi, forseps kullanımı ve üçüncü derece bir yırtılma mevcutsa artacaktır.
• Hamilelik: Rahimin büyümesi, pelvik tabanı önemli ölçüde zorlayan bir faktördür.
• Kilo: Aşırı kilolu veya obez olmak, rahim sarkmasına yol açabilir.
• Menopoz: İlerleyen yaşlarda meydana gelen düşük östrojen seviyeleri kasların, bağların ve bağ dokusunun bozulmasına neden olarak rahimi yerinde tutan dokuları etkileyebilir.
• Karın içi basınç: Kabızlık, kronik öksürük ve sık sık ağır kaldırma gibi faktörler karın içerisindeki basıncı arttırarak rahimi aşağı itebilir.
• Genetik: Bazı kadınlarda kalıtsak olarak bağ dokularının zayıflığı görülebilir.

Rahim sarkması belirtileri nelerdir?

Rahim sarkması problemi hafif aşamalarda ise hiçbir semptom görülmeyebilir. Bu duruma sahip birçok kadında herhangi bir belirti yoktur.

Yaygın belirtiler ise şunlardır:

• İdrar kaçırma,
• Mesaneyi tamamen boşaltamama,
• Pelvis bölgesinde ağırlık veya dolgunluk hissi,
• Vajinada şişkinlik,
• Bel ağrısı,
• Alt karın veya pelviste ağrı,
• Kabızlık,
• Kanama veya akıntı,
• Tekrarlanan mesane enfeksiyonları.

Görülen semptomlar genellikle uzanma pozisyonunda azalır ve sabahları daha az fark edilir hale gelir. Gün içerisinde veya efordan sonra şiddetlenir.

Rahim sarkması nasıl teşhis edilir?

Rahim sarkması şüphesi durumunda pelvis bölgesini kontrol etmek için fiziksel bir muayene yapılır. Ayrıca idrar kaçırma veya mesaneyi boşaltamama problemleri varsa mesaneye ve idrar yoluna bakmak için sistoskopi adı verilen bir prosedür uygulanabilir.

Detaylı inceleme gerekiyorsa MRI veya BT taraması gibi testler istenebilir. MRI prosedürü, görüntü oluşturmak için mıknatıs ve radyo dalgaları kullanır. BT taraması ise görüntü oluşturmak için X-ışınlarını kullanır. Böylece böbrekler ve diğer pelvik organlar da incelenebilir.

Rahim sarkması tedavi edilmezse riskli midir?

Belirtiler rahatsızlık vermiyorsa, rahim sarmasının tedavi edilmesine gerek duyulmayabilir. Problemler, birtakım önlemler ve yaşam tarzı değişiklikleri ile çözümlenebilir.

• Sağlıklı kilo aralığında olmak için kilo verilmelidir.
• Ağır kaldırma veya zorlamadan kaçınılmalıdır.
• Kronik öksürük problemi tedavi edilmelidir.
• Sigara kullanımı bırakılmalıdır.
• Kegel egzersizleri uygulanmalıdır.

Semptomlar şiddetli, rahatsızlıklar üst düzeyde ise mutlaka tedavi gerekir.

Rahim sarkması nasıl tedavi edilir?

Rahim sarkması problemi iki farklı yöntemle tedavi edilebilir.

• Vajinal peserler: Vajinal peser, sarkan pelvik organları yerinde tutmaya yardımcı olmak için vajinaya yerleştirilen esnek bir cihazdır. İleride çocuk sahibi olmak isteyen kadınlar veya ameliyat olmak istemeyenler için önerilmektedir. Vajinal peserler genellikle semptomları hafifletmede etkilidir.

Birçok peser türü vardır; ancak en yaygın tür halka peserlerdir. Rahim ağzı ve rahimi desteklemek için takılır, yerleştirilir.  Doğru boyutta kullanılan peser hissedilmez, cinsel aktiviteyi engellemez. Bununla birlikte genellikle vajinal östrojen kremi kullanılması ve haftada bir kez gece çıkarılması önerilebilir.

Vajinal peserlerle ilişkili az sayıda yan etki vardır. Doğru büyüklükte olmayan bir peserin vajinadan çıkması mümkündür. Nadiren, vajinada baskı oluşumuna neden olabilir. Kullanım esnasında herhangi bir rahatsızlık, olağandışı vajinal kanama veya akıntı oluşursa doktora bildirilmelidir. Peserler 3 ila 6 ayda bir düzenli olarak değiştirilmelidir.

• Cerrahi yöntemler: Rahim sarması tedavisi için farklı ameliyat türleri vardır. Ameliyatlar, pelvik organları desteklemek için doku onarımını veya rekonstrüktif cerrahiyi içerebilir. Rahimin tamamen çıkarılması da bir seçenektir.

Ameliyattan sonrasında dahi, aynı veya farklı bir pelvik organda sarkma durumu tekrarlanabilir. Cerrahi operasyonlar sonrasında stres inkontinansına bağlı olarak idrar kaçırma oluşabilir. Bununla birlikte, cerrahi teknikler yaşam kalitesini arttırır.

Rahim sarkması egzersizleri nasıl yapılır?

Kegel egzersizleri, pelvik taban kaslarını güçlendirmeye yardımcı olur. Kegel egzersizlerini doğru şekilde yapmak rahim sarkması riskini azaltabilir.

Temel kegel egzersizlerinin uygulanması oldukça kolaydır. Başlamak için, tuvalet esnasında idrarı başlatma ve durdurma alıştırmaları yapılabilir.

Kegel egzersizleri için;

• Rahat bir pozisyonda oturarak veya uzanarak durulmalıdır.
• Vajinan ve anüsün etrafındaki kaslar sıkılmalı, kaslar kaldırılıyormuş gibi hissedilmelidir.
• Rutin biçimde nefes alırken, kasılma beş saniye tutulmalı ve serbest bırakılmalıdır.
• Bu egzersiz 10 kez tekrarlanmalıdır.
• Daha sonra 10 kez hızlı bir şekilde kaslar sıkılmalı ve serbest bırakılmalıdır.

Tüm seri günde üç kez veya daha fazla sayıda tekrarlanabilir.