Zayıf Yumurtalık Rezervi Nedir?
Zayıf yumurtalık rezervi; yumurtalıklarda kalmış olan yumurta sayısının düşüklüğü ya da kalitesinin yetersiz olması sebebiyle olması gereken üreme potansiyelinin kaybıdır. Gebelik sürecinin başlayabilmesi için sağlıklı sperm ve yumurta hücreleri olmalıdır. Zayıf yumurtalık rezervinde yumurta sayısında fizyolojik olarak azalma vardır. Bu durum da gebelik için yetersizlik ortaya çıkarır. Yumurta rezervi azalan bir kadında sağlıklı yumurta hücreleri varsa tüp bebek tedavisiyle çocuk sahibi olmak mümkündür.
Kadınlarda yumurtalık rezervi anne rahminin içinde gelişmeye başlar. Fetüs 16 ve 20 haftalar arasında 7 milyon kadar yumurta sayısına sahip olur. Bu sayı doğum sırasında 2 milyona kadar düşer. Ergenlik döneminde ise 250 bin- 500 bin arasındadır. Menopoz dönemine gelen kadında ise bu rezerv 1000 sayısına kadar düşer.
Bir kadının yumurtalığında olgunlaşmamış yumurta, olgunlaşma veya yumurtalama hazırlık için seçilen yumurta ve ölü yumurtalar vardır. Yumurtanın olgunlaşabilme sürecinde destek olan ve besleyen foliküller vardır. Her ay bu yumurtalardan bir tanesi yumurtalamaktadır. Diğerleri ise atrezi yoluyla yumurtalık içinde emilmektedir. Seçilen yumurta sayısı da rezerv içinde bulunan olgunlaşmamış yumurta sayısına göre değişebilir.
Kadınlarda yumurtalık rezervi kaç olmalıdır?
Kadınlarda yumurta sayısını belirlemek için antral folikül sayımı ve AMH yöntemleri kullanılır. Antral folikül sayarken doktorunuz bir ultrason kullanacaktır. Her folikül potansiyel olarak olgunlaşma ve yumurtlama sürecine girebilecek bir olgunlaşmamış yumurta barındırır. Bu testte toplam yumurta sayısı yanında döngüde kadının dondurabileceği yumurta sayısı hakkında da detaylar vermektedir. Antral folikül saymak için en doğru zaman kadında adet döngüsünün başladığı tarihtir. 4-10 arasında antral folikü olan kadınlarda yumurtalık rezervi normal olarak görülebilir. Daha düşük sayı zayıf yumurtalık rezervi olarak kabul edilir.
AMH terimi föliküllerde yer alan özel hücrelerce üretilen protein hormonu olarak kullanılır. Kadınların kanında bulunan AMH seviyesi, yumurtalıklarda bulunan toplam kök hücre sayısının belirlenmesine yardımcı olacaktır. Bu ölçüm de kök sayısını verecektir. AMH seviyesi bir döngü boyunca sabit kalır. Bu yüzden kan testi her zaman gerçekleştirilebilir. Doğurganlık oranı yüksek olan kadınlar için 1.0-4.0 ng arasında bir AMH seviyesi olmalıdır. Yaş değişkenine göre kadınların AMH seviyesi daha yüksek ya da daha düşük olarak seyredebilir.
Zayıf yumurtalık rezervi nedenleri nelerdir?
Zayıf yumurtalık rezervi birçok nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir. Bu nedenler şu şekildedir;
- Sigara ve alkol tüketimi
- Turner sendromu, X kromozomu sorunları ve Fragile X gibi sorunlar
- Yumurtalık torsiyonu
- Kemoterapi ya da radyoterapi tarzında tedavi süreçleri
- Endometriozis
- İmmünolojik koşullar
- Yüksek vücut kitle endeksine bağlı over kisti
- Bazı yumurtalık operasyonları
- İdiyopatik
- 40 yaş üstü olma
- Ovulasyonu aşırı olan fertilite ilaçlarının daha önce kullanılması
- Ovulasyonu bastırma özelliği olan doğum kontrol hapları
- Özel besin maddelerine yönelik ihtiyaç
- Hormon dengesizlikleri
- Stres ya da yorgunluk hissi gibi durumlar zayıf yumurtalık rezervinin doğrudan ya da dolaylı sebepleri arasında yer alır.
Zayıf yumurtalık rezervinde tüp bebek tedavisi nasıl yapılır?
Zayıf yumurtalık rezervi sorunu olan birçok kadın için en doğru gebe kalma yöntemlerinin başında tüp bebek tedavisi geliyor. Bu yöntem en hızlı ve güvenilir yöntemler arasında geliyor. Düşük yumurtalık rezervinde tüp bebek tedavisinde en önemli nokta protokolün normal yumurtalık rezervine sahip kadınlardan farklı olmasıdır. Yumurtaların daha sağlıklı bir olgunlaşma süreci geçirmesi adına ve androjen bakımını zengin hale getirmek için tüp bebek tedavisine başlamadan desteklenmesi gerekir.
Daha az yumurta için embriyo transferinde daha az embriyo olacaktır. Bu yüzden de bazı tüp bebek tedavisinde protokoller tercih edilir. Bu uygulamalar sayesinde yumurtalık rezervi zayıf olan kadınların gebe kalması sağlanabilir.
İlginizi çekebilir: Tüp Bebek Tedavisi Nedir, Nasıl Yapılır?
Zayıf yumurtalık rezervinde tüp bebek tedavisinde başarı oranı nasıl arttırılır?
Zayıf yumurtalık rezervi sorunlarına karşı uygulanan tüp bebek tedavisinde başarıyı arttırmak adına şu adımlar atılabilir;
- Standart gonadotropin dozlarına tepki vermeyen zayıf yumurtalık rezervi olan kadınlarda günlük ve tam doz mutlaka yükseltilmelidir. Ancak yüksek gonadotropin dozajı tek başına tüp bebek tedavisinde yeterli olmaz.
- Daha önce zayıf over yanıtı olan anne adayları için foliüler alımın iyileştirilmesi adına luteal aşamada FSH kullanımı olmalıdır.
- LH dozları ile embriyoların transfer edilmesi sürecinde oositlerin kalitesinin arttırılması sağlanabilir.
- Gonadotropin kullanımı yanında zayıf yumurtalık rezervi sorununa bağlı tüp bebek tedavisinde büyüme hormonu da desteklebilir.
- Düşük yumurta rezervi sorunu olan kadınlarda orta luteal aşamasında görülen ve ardından adet dönemlerinde görülen düşük Gb RH agonistleri kullanılabilir.
Zayıf yumurtalık rezervinde hamileler için tedavi yöntemleri nelerdir?
Zayıf yumurtalık rezervi olan anne adayları için hiçbir tedavi yöntemi tam iyileşme sağlamaz. Gebe kalmak isteyen ancak yumurta rezervi düşük olan kadınlar için yardımcı üreme teknolojileri tercih edilebilir. Zayıf yumurtalık rezervi olan anne adaylarında doğurganlığın korunması çok önemlidir. Doğurganlığı korumak adına da yumurtaları yumurtalıklardan alarak daha sonra kullanabilmek adına dondurma yapılabilir.
Gebelik sürecinin başlaması adına yumurtalama endüksiyonu biçimi olan yumurtalık superovülasyonu da tercih edilebilir. Bu tedavi şeklinde birden fazla yumurtalama olması sağlanmalıdır. Bunu sağlayabilmek için de enjekte edilebilen hormonlar tercih edilir. Yumurtalar ardından kriyoprezervasyon ya da tüp bebek tedavinde kullanılabilmek adına toplanmaktadır. Zayıf yumurtalık rezervi olan kişilerde gebelik şansı çok düşüktür. Ayrıca aşırı spontan düşük tehlikesi de vardır.
Yorumlar