Over Torsiyonu (Yumurtalık Dönmesi) Nedir?

Over Torsiyonu (Yumurtalık dönmesi), yumurtalık ve fallop tüplerinin kendisini destekleyen dokular üzerinde büküldüğünde ortaya çıkar. Bu durum tedavi edilmezse yumurtalıklardaki kan akışını keser. Bu da organdaki dokunun ölmesine neden olabilir.

Yaklaşık olarak badem büyüklüğü ve şekli olan yumurtalıklar, bir kadının alt karnında, uterusun her iki tarafında birer tane bulunur. Yumurtalıkların hormon üretmek (östrojen ve progesteron dahil) ve döllenme için her ay bir yumurta bırakmak gibi iki temel görevi söz konusudur.

Over torsiyonu genellikle sadece bir tarafta meydana gelir. Bu durum ani, yoğun ağrı ve kusmaya neden olabilir. Ayrıca karın boşluğunda bir enfeksiyona neden olabilir. Yumurtalık torsiyon vakalarının çoğunluğu üreme çağındaki kadınları etkiler, ancak genç  kızlar da bu durum  olabilir.

Yumurtalık dönmesi yaygın olmasa da tıbbi açıdan  acil bir  durumdur. Yumurtalığı tekrar normal pozizyonuna döndürmek   veya çıkarmak için ameliyat gerekli olacaktır. Kan akışı yeterince uzun süre kesilirse, yumurtalık artık normal işini yapamayabilir. Bu durum doğurganlığı etkileyebilir veya başka sorunlara neden olabilir. 

Yumurtalık dönmesi belirtileri nelerdir?

Bükülmüş bir yumurtalık belirtileri aniden ve yoğun bir şekilde ortaya çıkar. Pelvik bölgede şiddetli ağrının yanı sıra bulantı ve kusmayı da içerir. Ani ağrı genellikle birkaç gün boyunca sürebilir. Bunun yanında bazen haftalarca devam edebilir. Aynı zamanda ağrıya kramplar da eşlik edebilir.

Tipik olarak ani ve şiddetli ağrı şikayetleri olur ve bu şikayetlere şu yumurtalık dönmesi belirtileri eşlik eder;

• Mide bulantısı ve kusma
• Çok şiddetli pelvik ağrı
• Ateş ve halsizlik
• Anormal şekilde yaşanan vajinal kanamalar

Yumurtalık dönmesi belirtiler ile teşhisi çok zor olan bir durumdur. Çünkü bu hastalığın belirtileri böbrek taşı, apandisit, idrar yolu enfeksiyonu gibi hastalıklarla çok benzemektedir.

Kimler yumurtalık dönmesi riski altındadır?

Yumurtalık dönmesi en sık üreme yıllarında kadınlarda görülür. Ancak bazen ergenlik öncesi kızlarda da görülebilir. Yumurtalıkta bir kistin olması, yumurtalık burulması için en büyük risk faktörüdür. Çünkü bir kist yumurtalıkları dengesiz hale getirebilir ve kendi çevresinde bükülmesine neden olabilir.

Yumurtalık torsiyonu açısından risk altında olanlar şöyle sıralanabilir;

• Hamilelik: Bir kadın yumurtalandığında, folikülden bir yumurta salınır. Daha sonra kendini kapatır ve hormon salgılayan bir yapı olan korpus luteum denilen şeyi oluşturur. Hamile kalmazsanız, korpus luteum parçalanır ve vücudunuz tarafından yeniden emilir. Hamile kalırsanız, korpus luteum bazen kan veya sıvı ile doldurulur ve bir kiste dönüşür. Bu tip kist çok yaygındır ve gebeliğin ilk 3 ayında  ortaya çıkar. Genellikle kendi kendine kaybolur. Ancak yumurtalık burulmasına neden olabilir.
• Hormonal ilaçlar: Hormonları tetikleyen ilaçlar almak yumurtalıkları kistler geliştirmeye teşvik edebilir. Bu da yumurtalık burulma olasılığını artırabilir.

Over torsiyonu nasıl teşhis edilir?

Doktorlar tipik olarak bir hastanın semptomlarını duymaya ve fizik muayene yapmaya dayanarak over torsiyonu hakkında fikir yürütürler. Transvajinal bir ultrason tanıyı doğrulayabilir.

Bir hastanın şiddetli pelvik ağrısı varsa ve mide bulantısı varsa ve pelvik muayene sırasında doktor kisti hissederse yumurtalık genişlemiş olup olmadığını görmek için transvajinal ultrasona başvurur. Bu da burulmayı tanılamayı sağlayabilir. Yumurtayı kaybetme riski oluşmaması adına ultrason ile teşhis edilemediğinde yumurtalık dönmesi riskini anlamak için laparoskopiye başvurulur.

Over torsiyonu yeterince erken teşhis edilir ve tedavi edilirse, bir kişi kalıcı bir sorun olmadan hızlı bir şekilde iyileşebilir. Yapılan ilk test genellikle bir ultrasondur. Bu durumda, doktorunuz yumurtalık büyüklüğüne ve kist boyutuna bakacak ve yumurtalık kan akışını kontrol edecektir.

Doktorunuz ayrıca teşhis sürecine başlamak için bir MRI veya BT taraması isteyebilir. Ancak ultrason daha çok tercih edilen görüntüleme prosedürüdür.

Over torsiyonu nasıl tedavi edilir?

Yumurtalık burulmasını tedavi etmenin tek yolu cerrahidir. Bir kist varsa, doktor önce onu çıkaracak ve daha sonra uygun kan akışını geri kazandıracak yumurtalık ve / veya fallop tüpünü çözecektir. Yaygın olarak kullanılan iki prosedür vardır:

• Laparoskopi: Cerrahlar, bir laparoskop (ucunda kamera ve ışık bulunan ince bir tüp) ve bir kisti çıkarmak için cerrahi aletler kullanır. Ayrıca yumurtalık ve gerekirse fallop tüpünü açmak için karnınıza birkaç küçük kesi yaparlar. Yumurtalıklara kan akışı sağlandıktan sonra ameliyat tamamlanır. Bu, hastanede anestezi altında yapılabilir. Kapalı-Laparoskopi Ameliyatları
• Laparotomi: Karından  bir kesi ile yumurtalığa ulaşılıryapılır. Böylece doktorlar etkilenen organları görebilir ve yumurtalıkları çözebilir ve varsa bir kisti çıkarabilir. Cerrahınız daha sonra insizyonu dikecektir. Bu ameliyatta iyileşme daha uzun sürdüğü için hastanede bir gece kalmayı gerektirir.

Jinekologlar mümkün olduğunda her zaman burulmadan sonra yumurtalığı kurtarmaya çalışırlar. Çünkü bir kadının çocuk sahibi olma yeteneği bir yumurtalık ve / veya fallop tüpü çıkarıldıktan sonra azalır. Genel olarak çoğu kadın over torsiyonundan iyileşir ve tekrar çocuk sahibi olabilir.

Yumurtalık dönmesi nasıl önlenebilir?

Yumurtalık dönmesini önlemek için fazla bir şey yapılamaz. Bazı doktorlar, bir kistiniz varsa egzersiz adı altında birtakım hareketler yapmamanız gerektiğini söyleyebilir. Bu durumda aerobik yapmayın veya trambolinlere atlamayın. Çünkü bu uygulamaların yumurtalık dönmesini engellediğine dair bilimsel bir kanıt yoktur. Oral kontraseptif ve farklı hormonal doğum kontrol teknikleri kist riskini azaltır ve dolaylı olarak torsiyona karşı da koruma sağlar.

Sıkça Sorulan Sorular

Op. Dr. Ayşe Duman

31 Ocak 1966 tarihinde, İstanbul Süleymaniye’de dünyaya geldi. 1984 yılında 9 Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde eğitimine başlayan Duman, eğitiminin 2. yılında İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’ne nakil yaptırdı ve 1990 yılında aynı okuldan mezun oldu.